Τι είναι o εξαναγκασμός σε παραίτηση?
Ο εξαναγκασμός σε παραίτηση υφίσταται όταν ο εργοδοτούμενος αναγκάζεται να παραιτηθεί λόγω της συμπεριφοράς του εργοδότη του, η συμπεριφορά αυτή του εργοδότη θα ισοδυναμεί με παραβίαση των συμβατικών όρων της σύμβασης εργασίας τους.
Ο όρος εξαναγκασμός σε παραίτηση (constructive dismissal) διέπεται από το Αγγλικό δίκαιο και εφαρμόζεται και στην Κύπρο.
Το Αρθρο 7(1) του Περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμος του 1967 (24/1967) προβλέπει ότι όταν εργοδοτούμενος νομίμως τερματίζη την απασχόλησιν του παρ’ εργοδότη λόγω της διαγωγής του εργοδότου, τότε ο τερματισμός ούτος θεωρείται ως τερματισμός υπό του εργοδότου υπό την έννοιαν του Αρθρου 3.
(2) Καθ΄οιανδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών διαδικασίαν δυνάμει του παρόντος άρθρου τεκμαίρεται, μέχρις αποδείξεως του εναντίου, ότι ο εργοδοτούμενος δεν ετερμάτισε την απασχόλησιν του νομίμως.
Με την συγκεκριμένη διάταξη ο εργοδοτούμενος έχει το βάρος να αντικρούσει το νόμιμο μαχητό τεκμήριο που προβλέπεται από το άρθρο 7(2) του Νόμου και να αποδείξει ότι νόμιμα τερμάτισε την απασχόληση του λόγω της διαγωγής του εργοδότη του.
Δεν είναι αρκετό να αποδειχτεί ότι ο εργοδότης συμπεριφέρθηκε παράλογα. Πρέπει να υπάρχει από πλευράς του εργοδότη είτε θεμελιώδης παραβίαση συμβατικού όρου είτε παραβίαση του εξυπακουόμενου όρου για «αμοιβαία πίστη και εμπιστοσύνη».
Περαιτέρω ο εργοδοτούμενος θα πρέπει να έχει παραιτηθεί λόγω της παράβασης και όχι για οποιονδήποτε άλλο λόγο και άμεσα να ενημερώσει τον εργοδότη του ότι λόγω της συμπεριφοράς του θεωρεί ότι έχει εξαναγκαστεί σε παραίτηση.
Στην Alouet Clothing v. Athanasiou (1988) 1 CLR 626 αποφασίστηκε ότι « διάρρηξη θεμελιώδους όρου της σύμβασης εργασίας εκ μέρους του εργοδότη συνιστά διαγωγή η οποία εμπίπτει στις πρόνοιες του άρθρου 7(1) του Νόμου. Είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να προσδιοριστεί εξαντλητικά η μεμπτή διαγωγή του εργοδότη στο πλαίσιο του άρθρου 7 (1). Πρέπει όμως η διαγωγή αυτή να εναι εξ αντικειμένου τέτοιας μορφής και χαρακτήρα που να κλονίζει το θεμέλιο της σχέσης εργοδότη -εργοδοτούμενου, είτε λόγω της διάρρηξης θεμελιωδών όρων της σύμβασης εργασίας, ή την επίδειξη εκ μέρους του εργοδότη διαγωγής ασυμβίβαστης με το παραδεκτό πλαίσιο σχέσεων εργοδότη-εργοδοτούμενου…..»
Διάρρηξη και/ή παράβαση από πλευράς του εργοδότη συνίσταται η οποιαδήποτε αλλαγή ουσιώδη όρου της σύμβασης εργασίας όπως η αδυναμία πληρωμής μισθού ή η απόφαση περικοπής μισθού ή η κατακράτηση μισθού, η υποβάθμιση του εργοδοτούμενου σε κατώτερη θέση, η ανάθεση καθηκόντων στον εργοδοτούμενο πέραν των νόμιμων καθηκόντων του, η αλλαγή τόπου εργασίας του εργοδοτούμενου.
Σύμφωνα με την νομολογία όταν υπάρχει παράβαση οποιουδήποτε όρου της σύμβασης εργασίας από τον εργοδότη, ο εργοδοτούμενος θα πρέπει να αποδείξει ότι παραιτήθηκε από την εργασία του εξαιτίας αυτής της παράβασης για να έχει το δικαίωμα να επικαλεστεί ότι εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.
Ο όρος για αμοιβαία πίστη και εμπιστοσύνη ο οποίος εξυπακούεται σε όλες τις συμβάσεις εργασίας σημαίνει ότι ο εργοδότης δεν πρέπει παράλογα και χωρίς νόμιμη αιτία να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να βλάψει την σχέση πίστης και εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ του εργοδότη και του εργοδοτούμενου και η οποία είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει η εργασιακή σχέση.
Στο σύγγραμμα Halsbury’s Laws of England, 5th Edition, vol.39 para. 48 αναφέρθηκαν τα πιο κάτω:
« The implied term of trust and respect in the contract of employment has been held to have overriding effect, that is to say that, even where the employer has express power to act in a particular way under the terms of the contact, he must exercise that power in the light of his overall duty of trust and respect, with the result that, if he does not do so, the employee may be contractually entitled to leave his employment and claim constructive dismissal, in spite of the employer’s claim that he was merely exercising his rights».
Συμπεριφορά και διαγωγή από πλευράς του εργοδότη η οποία ενδέχεται να παραβιάζει τον όρο αμοιβαίας πίστης και εμπιστοσύνης μπορεί να περιλαμβάνει τον εκφοβισμό και παρενόχληση του εργοδοτούμενου, ψευδής κατηγορίες εναντίον του εργοδοτούμενου, υπονόμευση της αυτοεκτίμησης και της αξιοπρέπειας του εργοδοτούμενου, ανάρμοστη συμπεριφορά προς τον εργοδοτούμενο.
Συνεπακόλουθα όταν ενας εργοδότης ενεργεί με τέτοιο τρόπο ώστε να έχει βλάψει την αμοιβαία σχέση πίστης και εμπιστοσύνης, η οποία καθιστά την συνέχιση της εργασιακής σχέσης αδύνατη, τότε ο εργοδοτούμενος μπορεί να παραιτηθεί και να επικαλεστεί ότι έχει εξαναγκαστεί σε παραίτηση λόγω της συμπεριφοράς και διαγωγής του εργοδότη. Καθ’ότι παραβίαση του εν λόγω εξυπακουόμενου όρου θεωρείται ως θεμελιώδης παράβαση των όρων εργασίας που κλονίζει την σχέση εργοδότη εργοδοτούμενου.
Όταν ένας εργοδοτούμενος επικαλεστεί εξαναγκασμό σε παραίτηση και παραιτηθεί από την εργασία του μπορεί να διεκδικήσει αποζημιώσεις για παράνομη απόλυση δυνάμει του άρθρου 3(1) του Νόμου.
Αυτό το δυσάρεστο αλλά σχεδόν καθημερινό φαινόμενο δηλαδή η από μέρους των εργοδοτών θεμελιώδης παραβίαση συμβατικών όρων, με απώτερο σκοπό τον εξαναγκασμό των εργοδοτουμένων σε παραίτηση, οδηγεί μεγάλο αριθμό εργοδοτουμένων να εξαναγκάζονται σε παραίτηση χωρίς καν να γνωρίζουν τα εργασιακά τους δικαιώματα. Βέβαια αυτό το γεγονός ευεργετεί τους εργοδότες οι οποίοι θεωρούν ότι με αυτό τον τρόπο θα αποφύγουν την καταβολή αποζημιώσεων για παράνομη απόλυση.
Από την άλλη όμως εργοδοτούμενοι οι οποίοι εξαναγκάζονται σε παραίτηση, ενώ γνωρίζουν τα δικαιώματα τους, δυστάζουν να λάβουν μέτρα κατά του εργοδότη τους τις πλείστες φορές από φόβο γνωρίζοντας ότι ενεργώντας με αυτό τον τρόπο ίσως δυσκολευτούν στην εξεύρεση μιας νέας εργασίας.
Η τακτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα την καθημερινή εκμετάλλευση και αδικία εις βάρος του εργοδοτούμενου. Με την σωστή νομική συμβουλή και καθοδήγηση ένας εργοδοτούμενος ο οποίος εξαναγκάζεται σε παραίτηση θα πρέπει να γνωρίζει τα εργασιακά του δικαιώματα αφενός μεν για την διεκδίκηση αποζημιώσεων και αφετέρου για να αποκρουστεί αυτή η συμπεριφορά από μέρους των εργοδοτών.
Το παρόν άρθρο έχει μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα. Για περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σε θέματα Εργατικού Δικαίου επικοινωνήστε στο τηλ: + 35 7 26 933499 ή στο email: info@pafoslawfirm.com ή απλά σημπληρώστε την φόρμα στην ιστοσελίδα μας και θα επικοινωνήσουμε μαζί σας άμεσα.
Aντρονίκη Φασαρία
δια Α.ΦΑΣΑΡΙΑ Δ.Ε.Π.Ε.
